Mozaika - Soheir Khashoggi

Wydawnictwo: Zysk i S-ka

Liczba stron: 388

Dina Ahmad nawet przez chwilę nie pomyślała, że jej szczęśliwe i bezpiecznie życie może zmienić się w ciągu jednej chwili. Kobieta od lat prowadzi luksusową kwiaciarnię, ma przystojnego męża Karima oraz troje dzieci – najstarszego Jordana i ośmioletnie bliźniaki Suzy i Alego. Od czasu tragicznych wydarzeń z jedenastego września 2001 roku jej rodzina musi radzić sobie z falą niechęci wobec Arabów, złośliwymi docinkami na ulicy czy fałszywymi uśmiechami ze strony współpracowników. Dina stara się ignorować te zachowania i czuje, że stopniowo wszystko zaczyna wracać do normy. Niestety jej mąż nie jest tego samego zdania. Na dodatek twierdzi, że dzieci powinny wychowywać się w jego ojczyźnie, aby ustrzec się przed zgubnymi wpływami zachodniej kultury. Pewnego dnia Karim po prostu zabiera bliźnięta i wywozi je do Jordanii bez zgody Diny. Zrozpaczona i przerażona kobieta postanawia odzyskać ukochane dzieci za wszelką cenę. 

Powieść porusza bardzo ważny i trudny temat, jakim jest asymilacja w obcej kulturze. Stany Zjednoczone uchodzące za symbol wolności i niezależność, nie są tak przyjaznym miejscem do życia, jak głosi obiegowa opinia. Autorka zmierzyła się z niezwykle delikatną kwestią, pokazując, że nawet, jeśli ktoś od wielu lat mieszka w Ameryce i zachowuje się jak zwyczajny obywatel tego kraju, to w pewnym momencie jego nazwisko czy wygląd, wskazujące na konkretne pochodzenie, mogą zacząć komuś przeszkadzać. Nie każdy potrafi poradzić sobie z takim napiętnowaniem oraz niechętnymi komentarzami pod adresem swoim i bliskich. Jednak ucieczka nie jest wyjściem, bo powrót do rodzinnego miejsca nie rozwiąże wszystkich kłopotów w cudowny sposób. Mozaika jest powieścią stosunkowo mało obszerną, ale obfituje w całą gamę skrajnych emocji i wymaga od bohaterów podjęcia mnóstwa trudnych decyzji. Bardzo podobało mi się, że autorka nie krytykuje żadnej ze stron, chociaż wyraźnie widać, że to Dina została poszkodowana i skrzywdzona postępkiem męża. Czytelnik ma możliwość poznania sytuacji z wielu perspektyw i zastanowienia się jak zachowałby się na miejscy bohaterów, z których każdy ma swoje niezaprzeczalne racje. 

Nie mogę powiedzieć, że akcja książki jest bardzo wartka i nieprzewidywalna, chociaż parokrotnie udało się autorce zaskoczyć mnie obrotem wydarzeń. Jednak historia opowiedziana w Mozaice ma w sobie dużą dozę realności i prawdopodobieństwa. W trakcie lektury miałam wrażenie, że na miejscu Diny może znaleźć się każdy człowiek, którego partner postanowił samodzielnie zadecydować o przyszłości dzieci. Uważam to za znaczącą zaletę książki, ponieważ autorka zrezygnowała z brawurowych czynów, kojarzonych raczej z sensacyjnym filmem niż z prawdziwym życiem. Powieść nie skupia się jedynie na wątku Diny, ale podejmuje także historię jej dwóch przyjaciółek, zawsze służących dobrą radą i pomocą. 

Główni bohaterowie zostali dokładnie scharakteryzowani, dzięki czemu autorce udało się przedstawić punkt widzenia każdego z nich. Dina to nowoczesna i niezależna kobieta, która nie potrafiłaby zrezygnować z życia w Nowym Jorku i zamieszkać w Jordanii z rodziną męża. Bohaterka bardzo kocha swoje dzieci i nie wyobraża sobie, że mogłaby bez nich funkcjonować tak jak do tej pory. Czuje się zraniona i dotknięta przez Karima, których choć w swoim mniemaniu kierował się dobrem dzieci, wszystkim dostarczył cierpienia i niepewności jutra. Karim nie jest okrutnikiem, chcącym skrzywdzić kogokolwiek bliskiego, ale jego zdaniem dla dzieci nie ma przyszłości w Ameryce. Czarę goryczy przelała wiadomość, dotycząca jego ukochanego Jordana, który z pewnego względu w oczach ojca stał się nagle odrażający i niewart szacunku. Nie ma usprawiedliwienia dla postępku mężczyzny, ale poniekąd rozumiem jego zagubienie i chęć zapewnienia bliźniakom bezpiecznej, dostatniej przyszłości. Autorka wprowadziła szereg drugoplanowych postaci, ale zabrakło mi bardziej szczegółowego scharakteryzowania jordańskiej rodziny Karima. Wiadomo, że jego matka była przeciwna Dinie, a szwagierka Soraja, jako jedyna okazywała kobiecie więcej serca i zrozumienia, ale właściwie nic więcej nie zostało sprecyzowane. Myślę, że gdyby autorka pokusiła się o oddanie myśli i odczuć Sorai, to powieść zyskałaby w moich oczach jeszcze więcej wartości. Mogę się domyślać, dlaczego młoda, wykształcona kobieta, której tradycyjne wychowanie nakazuje być posłuszną mężowi we wszystkim, pomogła Dinie, ale z chęcią poczytałabym o tej postaci więcej. 

Mozaika to wartościowa lektura, opowiadająca o ludziach zmagających się z nietolerancją, wyobcowaniem i niemożnością odnalezienia się w innej kulturze. Okazuje się, że przebywając na emigracji w każdej chwili można zostać uznanym za wroga, a po powrocie do ojczyzny za obcego, którego wyobrażenia o życiu wśród rodaków nie zawsze znajdują potwierdzenie w rzeczywistości. Soheir Khashoggi stworzyła historię zwykłych ludzi, zmuszonych nagle do podjęcia ważnych decyzji i zmagania się z własnymi uprzedzeniami, obawami i niespodziewanymi wydarzeniami. Świat byłby idealny, gdyby ludzie różnych narodowości potrafili stworzyć wzajemnie uzupełniającą się mozaikę kultur, wolną od nienawiści i krzywdzących opinii. Niestety póki co, to tylko utopijne marzenie, więc powieści takie jak ta ciągle pozostają aktualne. 

Ocena: 5 / 6