Miłość i śmierć Cateriny - Andrew Nicoll

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

Liczba stron: 400

Na okładce najnowszej powieści Andrew Nicolla napisano, że to „porywająca książka o pragnieniach i niespełnieniu”. Mogłabym zgodzić się z tym stwierdzeniem pod warunkiem, że usunięto by z niego pierwszy wyraz, bo o Miłości i śmierci Cateriny można powiedzieć naprawdę wiele, ale ostatnim określeniem przychodzącym na myśl, jest właśnie „porywająca”. Paradoksalnie nie oznacza to, że książka jest nudna czy bezwartościowa bowiem opisana historia zalicza się do tych zapadających w pamięć, pozostających w głowie jakiś czas po przeczytaniu. Jednak czegoś mi w niej zabrakło, mimo że Andrew Nicoll stworzył historię intrygującą, oryginalną i nieco szokującą. Może winą za brak zachwytu powinnam obarczyć ten niespieszny rytm narracji i brak napięcia? A może tylko mnie pisarz nie przekonał do końca, nie uwiódł swoim warsztatem i nie wzruszył losami bohaterów?

Miejscem akcji jest nienazwane państwo w Ameryce Łacińskiej, w którym mieszkańcy nie mogą cieszyć się pełną swobodą i wolnością słowa, bo żaden ich ruch nie pozostanie niezauważony. Nad wszystkim czuwa policja, na czele z komendantem Camillo, dbającym o to, żeby nikt nawet nie pomyślał o wszczęciu buntu. W tej rzeczywistości żyje uwielbiany, otoczony niemal aurą boskości pisarz Luciano Hernando Valdez. Mężczyzna zdobył popularność, szacunek i poważanie nie tylko jako wybitny twórca, ale także jako wykładowca i znawca literatury. Jednak Valdez od kilku lat nie potrafi napisać nic nowego, nie umie stworzyć ani jednej strony nowej opowieści, chociaż tak bardzo tego pragnie. Gdy pewnego dnia spotyka niezwykłej urody dziewczynę o imieniu Caterina, jest przekonany, że tylko ona może przywrócić mu natchnienie. Valdez chce posiąść dużo młodszą kobietę, omotać ją swoim wdziękiem, by odzyskać zdolność do pisania. Ale Caterina ma o wiele więcej do zaoferowania niż zgrabne, młode ciało. Co się stanie, gdy bohater odkryje, że skromna studentka potrafi pisać równie dobrze, a może nawet lepiej niż on?

W powieści Nicolla najważniejszym wątkiem jest dziwny układ łączący Valdeza i Caterinę. Między tym dwojgiem zaiskrzyło od pierwszego wejrzenia. On nie mógł przejść obojętnie obok dziewczyny o tak zniewalającej urodzie, a ona nie potrafiła i nie chciała zignorować zainteresowania słynnego i uwielbianego przez nią pisarza. Ich związek opierał się bardziej na schemacie relacji między mistrzem i uczennicą, niż na prawdziwym i szczerym uczuciu. Zresztą Andrew Nicoll nie napisał powieści o miłości, mimo że bohaterowie czasem o niej wspominają, czasem sobie ją wyznają. Tak naprawdę Miłość i śmierć Cateriny opowiada o zdradzie, o bólu niezaspokojonego pragnienia, które pali żywym ogniem i budzi do życia ciemną stronę ludzkiej natury. To także historia przestrzegającą przed naiwnością i oddaniem wszystkiego partnerowi, skrywającemu drugie, mroczne oblicze. Recenzowana powieść idealnie ilustruje porzekadło mówiące o tym, że miłość od nienawiści dzieli tylko jeden krok. Fascynacja, zauroczenie, seksualnie rozbudzenie mijają w mgnieniu oka, gdy do głosu dochodzi zazdrość o czyjeś osiągnięcia i zawiść karmiąca się sukcesami partnera.

Luciano Hernando Valdez należy do ludzi, którzy nigdy nie odsłaniają się przed drugim człowiekiem. Mężczyzna ciągle udaje, gra rolę wybitnego pisarza, doświadczonego kochanka, mentora gotowego przychylić nieba ubogiej dziewczynie z górskiej wioski. Co czuje naprawdę? Trudno powiedzieć, bo sam nie jest pewien. Pod fasadą elegancji, obycia, kurtuazji i imponujących gestów Luciano ukrywa żałosne przekonanie o swojej wyższości nad innymi i wielkoduszności odznaczającej się utrzymywaniem kontaktów z matką, z kolegami z uniwersytetu i wieloma kobietami, które tylko czekają, by wskoczyć mu do łóżka i móc pochwalić się przyjaciółkom, że spał z nimi TEN Valdez. Caterina natomiast cechuje się zbyt wielką szczerością i niemal psim przywiązaniem do człowieka tak wyrachowanego i nieczułego. Trudno polubić bohaterów, trudno też z zapartym tchem śledzić ich losy, ponieważ autor już na pierwszych stronach zdradza jaki finał będzie miała ta historia. Oczywistym jest, że jego zamiarem nie było trzymanie czytelnika w niepewności, ale stopniowe ukazywanie mu jak doszło do takiego rozwiązania. Nie jestem przekonana czy to dobre posunięcie w przypadku tej opowieści, ponieważ wyeliminowało ono element zaskoczenia i niepokoju. Historia Valdeza i Cateriny nie jest banalna czy płytka, ale nie jest też porywająca, chociaż potencjał ma naprawdę duży.

Nicoll wprowadził do książki motyw niczym nieograniczonej władzy, znajdującej się w rękach policji, ale nie rozwinął go dostatecznie. Nie czułam się usatysfakcjonowana informacjami na temat komendanta Camillo i jego związku z rodziną Valdez. Co więcej działania policji wydały mi się chaotyczne i pozbawione sensu, jakby stworzone tylko po to, by efektownie domknąć wszystkie wątki. Spodobało mi się natomiast tworzenie atmosfery pełnej erotyzmu i seksualnego napięcia bez opisywania samych stosunków. Autor w sposób subtelny i wyrafinowany przekazał to, co ktoś inny opisałby wprost. Napisałam wcześniej, że styl pisarski Nicolla mnie nie zachwycił i podtrzymuje tę opinię, ale wyjątkiem są wszystkie aluzje i niedopowiedzenia sugerujące czytelnikowi, że bohaterowie nie mogą się od siebie oderwać. Nie do końca potrafię określić swoje odczucia względem tej książki, ale na pewno nie jest to zwyczajna opowiastka, ulatująca z pamięci tuż po przeczytaniu ostatniego słowa. Polecam Miłość i śmierć Cateriny, ale ostrzegam, że nie jest to dzieło dla czytelników, dla których priorytetem w powieściach jest szybko rozwijająca się akcja.

Ocena: 4 / 6

Książka przeczytana w ramach wyzwania Book-Trotter

Egzemplarz recenzencki otrzymałam dzięki uprzejmości portalu Sztukater oraz wydawnictwa Nasza Księgarnia